مطالعه اثرات حفاظتی عصاره سیاه‌دانه بر سمیت کبدی سیسپلاتین در موش صحرایی

سیسپلاتین به­عنوان یک داروی ضدسرطان، در دوزهای بالا برای کبد سمّی می‌باشد. مشخص شده است که استرس اکسیداتیو در سمّیت سیسپلاتین دخیل است. با توجه به خواص آنتی­اکسیدانی سیاه‌دانه، این مطالعه برای ارزیابی اثرات محافظتی عصاره سیاه‌دانه در برابر سمیّت کبدی سیسپلاتین در موش­صحرایی انجام گردید.40 سر موش صحرایی نر ویستار به­طور تصادفی در چهار گروه مساوی تقسیم گردید. گروه 1 به­عنوان شاهد انتخاب شد. به گروه­های 2 و 4 عصاره سیاه‌دانه ( mg/kg250) به­مدت 15 روز متمادی گاواژ گردید. گروه­های 3 و 4 تک­دز سیسپلاتین (mg/kg  5/7) را در دهمین روز آزمایش به­روش داخل صفاقی دریافت کردند. در پایان، سطوح سرمی آنزیم‌های آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز و بیلی‌روبین تام، آلبومین و پروتئین تام اندازه­گیری شد. میزان مالون­دی­آلدئید و فعالیت آنزیم­های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز نیز در هموژنات بافت کبد اندازه­گیری شد. برای ارزیابی آسیب شناسی بافتی، نمونه­هایی از  کبد جدا و مقاطع بافتی با استفاده از روش معمول رنگ­آمیزی هماتوکسیلین ـ ائوزین تهیه شد. در نهایت، یافته­های بیوشیمیایی با نتایج بافتی تطبیق داده شد.در گروه 4، عصاره سیاه‌دانه به‌طور معنی‌داری میزان افزایش یافته آنزیم‌های شاخص آسیب کبد و بیلی‌روبین تام را کاهش و سطوح کاهش یافته آلبومین و پروتئین تام سرم را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. در این گروه، عصاره سیاه‌دانه به طور معنی­داری میزان پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش و سطوح آنتی­اکسیدان­های کبد را افزایش داد. تغییرات بافتی همراستا با یافته­های بیوشیمیایی بود. تیمار با عصاره سیاه‌دانه، به­طور قابل توجهی مانع از بروز تغییرات پاتولوژیک در بافت کبد موش­های صحرایی شد و تنها آسیب قابل مشاهده، واکوئولاسیون خفیف سیتوپلاسم هپاتوسیت­ها به­خصوص در اطراف وریدچه مرکزی بود. نتایج این مطالعه نشان داد عصاره سیاه‌دانه با خواص آنتی‌اکسیدانی خود، کبد موش‌های صحرایی را در برابر سمّیت سیسپلاتین محافظت می­کند.